Nếu bạn là một người yêu thích những giá trị văn hóa thuần túy và khung cảnh miền quê Bắc Bộ thanh bình thì hãy một lần đến với làng hương xạ Cao Thôn (Hưng Yên) để tìm về những xúc cảm an yên và bình dị.
Giới thiệu làng hương xạ Cao Thôn Hưng Yên
Làng hương xạ Cao Thôn cách Hà Nội khoảng 40km đi xe thuộc địa phận xã Bảo Khê, Hưng Yên, nằm sát ngay đê tả sông Hồng với khung cảnh thiên nhiên trong lành, yên ả. Đây là cái nôi của nghề sản xuất hương lâu đời ở miền Bắc nói chung và Việt Nam nói riêng. Theo lời kể của các bậc cao niên trong làng thì nghề này được bà Đào Thị Khương khởi xướng rồi truyền lại cho dân trong làng.
Làng hương xạ Cao Thôn thuộc địa phận tỉnh Hưng Yên 
Đây là làng làm hương lớn nhất miền Bắc
Hiện nay nghề làm hương tại Cao Thôn hoạt động suốt 4 mùa tạo việc làm cố định cho khoảng 600 lao động. Nghề làm hương không đòi hỏi nguồn nhân lực cao nên có thể tận thu được các lao động nhàn rỗi, hầu hết nếu được đào tạo thì ai cũng có thể làm được. Các cụ già thâm niên có kinh nghiệm sẽ truyền nghề lại cho con cháu vì thế nghề luôn được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Dường như trong tâm khảm của mỗi người dân nơi làm hương không chỉ là một cái nghề mà còn là trách nhiệm gìn giữ nét đẹp thuần túy của quê hương.
Nghề làm hương đã giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động
Làng hương xạ Cao Thôn có trên 200 gia đình trong đó 170 hộ vẫn luôn duy trì nghề sản xuất hương lâu đời. Sản lượng hương hàng năm của làng Cao Thôn ước tính vào khoảng 10 triệu nén/năm. Với nhu cầu ngày càng cao của thị trường thì người dân đã tiến hành cải tiến mẫu mã, chất lượng để giúp sản phẩm ngày càng được tiêu thụ nhiều hơn. Ngày nay thị trường tiêu thụ hương đã được mở rộng hơn rất nhiều.
Hương trong làng ngày càng được cải tiến mẫu mã, chất lượng
Chất lượng hương tại làng hương xạ Cao Thôn
Hương ở làng hương xạ Cao Thôn Hưng Yên luôn nổi tiếng với chất lượng và hương thơm đặc biệt được thị trường đón nhận nhiệt tình và xuất khẩu sang một số nước. Hương thơm đặc biệt không hề lẫn vào bất cứ vùng nào chính là nhờ và bí quyết sản xuất gia truyền. Chả biết bí quyết đó có gì nổi bật chỉ biết rằng bột hương làm từ thảo mộc và các vị thuốc Bắc. Khi thắp hương lên sẽ tỏa ra mùi dễ chịu, sảng khoái giúp tinh thần con người trở nên thoái mái, thư giãn hơn.
Hương ở Cao Thôn có mùi thơm đặc biệt
Mỗi hộ gia đình ở làng Cao Thôn lại có một bí quyết thảo mộc riêng nên mùi hương có sự đa dạng. Ở mỗi một gia đình bạn lại có thể tìm được cho mình những mùi hương khác nhau tùy theo nhu cầu của mình. Làng hương xạ Cao Thôn sản xuất 3 loại chính là hương sào, hương nén và hương vòng. Ngoài ra còn có hương đen, hương quế,… Loại nào cũng được bàn tay người dân làm cẩn thận, khéo léo và cho ra những sản phẩm chất lượng.
Hương vòng
Nhờ hình thức đẹp, chất lượng tốt cùng hương thơm dễ chịu nên thị trường ngày càng đón nhận và mở rộng đến nhiều nơi. Khách tiêu dùng không chỉ dừng lại ở trong làng, trong tỉnh mà còn xuất khẩu đến một số nước từ Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia, Pháp, Đức,… Đây cũng là thành quả tuyệt vời cho những nỗ lực gìn giữ và bảo vệ nghề làm hương truyền thống của người dân làng Cao Thôn.
Thị trường của hương ngày càng được mở rộng
Mỗi nén hương khi thắp lên thể hiện sự thiêng liêng, lòng biết ơn của thế hệ sau đối với cố can, ông bà cũng như lòng thành kính dâng lên ở đền, chùa,… Chính vì thế mà người trong làng luôn giữ gìn và phát triển nghề làm hương để giữ gìn giá trị văn hóa thuần túy lâu đời đồng thời muốn dạy dỗ con cháu phải biết hướng về quê hương, cội nguồn của mình.
Nghề làm hương vẫn đang được gìn giữ và phát triển Quy trình làm hương tại làng hương xạ Cao Thôn
Nhìn những nén hương tuy khá đơn giản, mộc mạc nhưng công đoạn từ pha chế bột, se, nhúng, phơi, đảo đều được thực hiện chi tiết, tỉ mỉ mang trong đó tâm huyết và cái tâm trong sáng của người dân.
Công đoạn làm hương khá tỉ mỉ, chi tiết
Sau khi lựa chọn kĩ càng các loại thảo mộc, cân đủ lượng để mùi vị được đảm bảo tốt nhất thì sẽ mang đi xay thành bột mịn. Tiếp tục trộn cùng dây keo để gắn kết bột lại. Từ bột hương đã dính muốn thành hương cần có tăm hương. Theo kinh nghiệm để lại của nhiều người thợ giàu kinh nghiệm tại làng hương xạ Cao Thôn thì tăm hương phải được chọn kỹ từ cây nứa bánh tẻ. Công việc này sẽ giúp hương có độ dẻo dai, độ cong.
Thợ trong làng đang làm tăm hương
Chiều dài của tăm hương khoảng 35 – 40cm. Để dùng tăm hương se thì phải chẻ nhỏ, ngâm, phơi rồi đi nhuộm màu ở chân. Việc nhuộm đỏ không chỉ khiến cho nén hương được đẹp mà còn đánh dấu phần bột được dùng trên nén. Tất cả các công đoạn trên hầu hết được làm bằng tay.
Các công đoạn hầu hết được làm bằng tay
Sau khi se hương xong thì thợ sẽ mang đi phơi. Công đoạn này cũng cần nhiều tâm sức bởi thời tiết là yếu tố khá quan trọng. Thường thì người dân sẽ mang hương ra phơi khi trời lờ mờ sáng để bắt kịp mặt trời. Nếu trời nắng to thì chỉ cần phơi từ sáng đến chiều là được. Vào những ngày thời tiết ấm ướt thì hương rất dễ bị mốc nên người dân sẽ phải khá vất vả để phơi hương đúng mùi thơm, thời gian hoàn thành sẽ phải mất khoảng 4 – 5 ngày.
Công đoạn phơi hương
Giai đoạn này phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết
Phát triển du lịch làng nghề hương xạ Cao Thôn
Những năm gần đây, làng hương xạ Cao Thôn đã trở thành địa chỉ nổi bật trong hành trình du lịch Hưng Yên. Đến với Cao Thôn, bạn sẽ được đắm mình trong sắc đỏ vàng rực rỡ của những “bó hoa” hương thoang thoảng mùi hương dịu nhẹ. Cảm giác ấy lại yên bình hơn khi đứng giữa cảnh sắc làng quê mộc mạc, yên ả. Đi bất cứ ngõ ngách, làng xóm nào du khách đều bắt gặp được ở các khoảng sân trước nhà mỗi gia đình đều trải đều những bó hương phơi.
Làng hương xạ Cao Thôn đang trở thành điểm du lịch nổi bật 
Hình ảnh những bó hoa hương được đặt trước sân nhà
Ngoài ra khi đến làng hương xạ Cao Thôn Hưng Yên bạn còn được trải nghiệm nhiều điều hấp dẫn như tìm hiểu về quá trình sản xuất, tự tay làm nên những nén hương và mang sản phẩm về.
Bạn có thể nhìn thấy quy trình làm nên một nén hương
Cho dù làng nghề hương xạ Cao Thôn Hưng Yên trải qua biết bao giai đoạn thăng trầm nhưng ngày nay vẫn đang tồn tại mãnh liệt góp phần thúc đẩy kinh tế, du lịch miền quê yên ả ngày càng đi lên.
Nguồn: Sưu tầm internet.