Hưng Yên không chỉ là vùng đất nổi tiếng với những ngôi chùa cổ, những cánh đồng lúa xanh mướt mà còn có một làng nghề nổi tiếng lưu giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của người Việt. Đó chính là làng nghề tương bần Hưng Yên.
Giới thiệu làng nghề tương bần Hưng Yên
Làng nghề tương bần Hưng Yên cách Hà Nội khoảng 25km thuộc thị trấn Bần Yên Nhân, huyện Mỹ Hào, Hưng Yên. Nghề làm tương ở đây đã có từ rất lâu đời và nổi tiếng với hương vị đậm đà, thơm ngon. Ngày trước đã có rất nhiều tín đồ sành ăn xếp tương bần Hưng Yên vào danh sách những đặc sản nổi bật nhất của Thủ đô. Tương bần được làm từ ngô, gạo, đỗ tương,… Đây hầu hết là những nguyên liệu giản dị và có sẵn ở nông thôn Bắc Bộ. Cách nấu tương khá đơn giản nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ vì thế mà tương bần ở đây ngon hẳn so với các vùng khác.
Làng nghề tương bần thuộc thị trấn Bần Yên Nhân, xã Mỹ Hào, Hưng Yên 
Đây là một điểm du lịch làng nghề nổi tiếng ở Bắc Bộ
Hiện nay, làng nghề tương bần Hưng Yên có tầm 300 lao động theo nghề với mức thu nhập khoảng 300k – 350k/tháng. Không giống với cách làm tương truyền thống, người dân tại làng hiện nay đã sử dụng nhiều máy móc công nghệ để tăng năng suất và chất lượng của món ăn. Nghề làm tương tại huyện Mỹ Hào đã tạo việc làm cho hàng trăm người.
Hiện nay có hàng trăm lao động vẫn đang làm nghề nấu tương
Đặt chân đến làng nghề tương bần Hưng Yên, bạn sẽ bắt gặp được cả dãy phố bán tương, nhà nhà làm tương. Có nhiều quầy bán ngay tại nhà, có quầy lại thuê mặt bằng lớn. Tương bần ở đây đều được các hộ gia trình trong làng sản xuất, họ được truyền nghề từ đời trước. Với chất lượng cũng như lòng yêu nghề đã có nhiều hộ làm nghề nấu tương suốt hàng chục năm.
Có nhiều hộ gia đình đã gắn bó với nghề làm tương suốt hàng chục năm Làng nghề tương bần Hưng Yên – hương vị ẩm thực quê hương
Nhắc đến làng nghề tương bần Hưng Yên là nhắc đến đặc sản tương bần nổi tiếng. Xưa kia món nước chấm này đã dùng để tiến vua và được nhiều người ưa chuộng suốt bao đời nay.
Tương bần Hưng Yên là đặc sản vô cùng nổi tiếng 
Đây là đặc sản đã được dùng để tiến vua
Tương bần ở Hưng Yên mang đậm hương vị quê hương với vị thơm của đỗ tương, gạo nếp, vị đậm đà của muối cùng sắc vàng nâu óng ánh. Cũng chính hương vị đặc biệt ấy mà món ăn này đã trở thành niềm tự hào của người dân địa phương và đi vào thơ ca nhạc họa một cách tự nhiên nhất.
Tương bần Hưng Yên có hương vị rất thơm ngon
Ngày nay dù xã hội có sự phát triển vượt bậc cùng những món ăn mới ra đời ngày càng nhiều nhưng tương bần vẫn luôn là một món nước chấm không thể thiếu trong mâm cơm của nhiều gia đình thôn quê Bắc Bộ. Với nhiều người xa quê có khi chỉ cần nghĩ về một bữa cơm ấm cúng có bát tương bần để chấm là sẽ muốn về quê ngay lập tức.
Đây là món nước chấm không thể thiếu trong mâm cơm của nhiều gia đình Tìm hiểu quy trình làm tương tại làng nghề tương bần Hưng Yên
Đến làng nghề tương bần Hưng Yên du khách sẽ có cơ hội được tìm hiểu về quy trình nấu ra món nước chấm thần thánh này. Nguyên liệu làm tương bần rất dễ tìm nhưng công đoạn nấu thì khá tỉ mỉ và mất nhiều thời gian. Để có thể cho ra đời những bát tương thơm nức, vàng ươm thì đòi hỏi khá nhiều kỹ thuật và kinh nghiệm của từng hộ gia đình. Thời gian trung bình để nấu được một mẻ tương mất tầm khoảng 1 đến 2 tháng. Thời gian tương bần đạt độ chín nhanh hay lâu tùy thuộc khá nhiều vào thời tiết nắng nhiều hay không.
Tương bần sẽ được nấu trong khoảng 1 – 2 tháng
Nấu tương gồm 3 công đoạn chính là cho xôi lên mốc, ngả đỗ và ủ tương. Đầu tiên, người nấu sẽ cho nếp ngâm sạch rồi đem đi nấu chín thành xôi dẻo. Khi xôi chín thì xới ra nong, nia rồi để khoảng 2 ngày 2 đêm đến khi xôi lên mốc vàng. Có nhiều hộ gia đình còn ủ xôi trong lá nhãn giúp cho nếp dậy mùi hơn.
Nấu xôi nếp rồi để lên mốc vàng
Tiếp đến sẽ lấy đỗ tương đi rang vàng. Hồi trước hầu như công đoạn này sẽ làm thủ công, khi rang sẽ trộn cùng với cát giúp đỗ giòn, vàng và thơm hơn. Tuy nhiên ngày nay người dân lấy đỗ tương rang bằng lò bánh mì vừa tiết kiệm thời gian vừa tăng năng suất mà vẫn giữ được mùi vị. Khi rang xong đỗ tương thì xay nhỏ rồi ngâm trong chum sành ngập nước trong khoảng 7 dến 10 ngày. Khi đỗ ngả sang màu vàng đỏ là được.
Quá trình nấu tương bần phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ 
Đỗ tương là nguyên liệu chính để nấu tương bần
Lấy nước đỗ tương ngâm trong chum sành tưới lên phần xôi nếp lên mốc thật đều rồi để 1 ngày 1 đêm nữa. Đủ thời gian thì cho nếp vào chum đỗ cùng với muối tinh khuấy đều và mang đi phơi nắng. Nắng luôn là yếu tố quan trọng quyết định đến hương vị thơm ngon của tương bần. Nắng càng to thì tương chín càng sánh, vàng. Nếu nắng yếu tương sẽ bị xỉn màu, mùi thơm ít hơn và lâu ngấu. Vì thế mà mùa hè chính là thời điểm làm tương bần lý tưởng nhất.
Mùa hè là thời điểm làm tương bần ngon nhất
Tương bần tại làng nghề tương bần Hưng Yên thường sẽ được phơi nắng trong khoảng 1 tháng. Suốt thời gian này người nấu phải theo dõi cẩn thận từng chum tương. Hàng ngày, phải mở chum khuấy đều, thêm nước. Khi trời nắng to thì phơi tương, nếu trời đổ mưa thì phải che phủ lại để tránh nước mưa lọt vào chum.
Khuấy tương trong quá trình phơi nắng 
Người dân sẽ phải “chăm sóc” các chum tương rất cẩn thận
Khi thấy nước tương sánh lại có màu vàng đậm, vị ngọt đậm đà, hạt xôi nếp mềm ra thì tương đã ngấu. Lúc này người dân sẽ đem đóng chai và đem đi phân phối.
Tương bần khi ngấu thì sẽ được đi đóng chai rồi đem bán 
Nước tương bần có màu vàng sánh đậm
Cho dù trải qua biết bao thăng trầm của sự dịch chuyển xã hội nhưng người dân làng nghề tương bần Hưng Yên vẫn luôn giữ, truyền lửa và bảo vệ nét đẹp của làng nghề truyền thống. Nếu có dịp thì bạn hãy ghé qua địa danh này để tìm về những gì bình dị, thân thương nhất.
Nguồn: Sưu tầm internet.