Du lịch Phủ Thượng Đoạn

Tại đây, người khai ân tương trợ dân lành, dạy dân biết làm ăn sinh sống và được nhân dân vô cùng kính trọng, mến mộ. Nơi mà Đức Thánh Mẫu đặt chân đến đó là vùng đất Đông Hải ngày nay. Để tưởng nhớ công ơn của những người, dân làng Đông Hải xưa với nhau lập nên ngôi đền để sớm tối thờ phụng. Ngôi đền được dựng trên một khu đất cao, thoáng đãng, trông về hướng Tây Nam, ngày nay mang tên Phủ Thượng Đoạn.

KIẾN TRÚC PHỦ THƯỢNG ĐOẠN

Phủ Thượng Đoạn được xây trông về hướng nam trong tư phương thức “thánh nhân nam diện nhi thính thiên hạ”, có nghĩa là bậc thánh nhân ngồi trở lại hướng nam mà nghe thiên hạ tâu bày. Trước mặt phủ có hồ nước là điểm tụ thuỷ làm nên thế phong thuỷ, tạo sự hài hoà âm dương, nhằm mục đích tích phúc cho thế đất nơi đây.

Không những vậy, dưới bàn tay tài hoa, điêu luyện của những nghệ nhân xưa, bên trong tòa bái đường hiện ra vô cùng lộng lẫy với những mảng chạm khắc: chạm thủng, chạm nổi, chạm bong kênh về những đề tài như hổ phù, rồng, phượng, tứ quý, tứ linh,… thể hiện sự hài hòa âm dương, mong muốn sự phát triển thịnh vượng.

Trong gian cung giữa có treo bức đại tự sơn son thếp vàng, trong chạm nổi chữ Hán “tối linh từ” nhằm khẳng định sự linh thiêng của di tích thờ mẫu. Chính sự kết hợp thuần thục giữa nghệ thuật hội họa và điêu khắc mang tính ước lệ và tượng trưng cao đã tạo nên nét hoành tráng và đồ sộ cho công trình kiến trúc cổ.

Theo truyền ngôn, phủ được xây dựng vào khoảng thế kỷ XVI và đã qua rất nhiều lần tu sửa, tôn tạo. Phủ Thượng Đoạn sở hữu một công trình kiến trúc cổ tương đối quy mô và bề thế. Kiến trúc phủ bố cục theo lối “tiền nhất – hậu đinh”, gồm có 3 lớp: tam quan, bái đường và hậu cung.

Phủ Thượng Đoạn sở hữu những công trình chạm khắc kiến trúc gỗ đắc sắc như: chạm nổi, chạm bong kênh trên gỗ với những đề tài hổ phù, hàm phượng, hàm đào, lưỡng long, cỏ cây, hoa, quả thiêng,… Nghệ thuật chạm nổi tại đây đã đạt đến trình độ nghệ thuật cao, tạo nên một bức tranh cổ kính, tráng lệ mà không kém phần đặc sắc trong công trình kiến trúc.

Đặc điểm, tại Phủ Thượng Đoạn hiện vẫn còn lưu giữ 23 bản sắc phong cho Liễu Hạnh Công Chúa Thượng Đẳng Thần có niên đại từ năm 1846-1924.

Phủ Thượng Đoạn có một hệ thống thờ Mẫu đầy đủ:

• Tam toà thánh mẫu: tượng trưng cho hệ thống cai quản 3 miền của vũ trụ kể cả miền trời, miền núi và miền sông nước
• Ngũ vị tôn ông là 5 quan to cai quản và thực hiện ý đồ của mẫu ở 5 phương
• Tứ phủ quan hoàng, tứ phủ thánh cô, tứ phủ thánh cậu: là những người phụ tá giúp việc của Mẫu
• Hậu cung, cạnh ban Tam toà thánh mẫu đặt ban thờ Thánh phụ, Thánh mẫu

LỄ HỘI PHỦ THƯỢNG ĐOẠN

Vào tháng ba âm lịch hàng năm, Phủ Thượng Đoạn lại tưng bừng mở hội với những hoạt động tế, lễ. Đặc điểm, trong lễ hội có nghi thức rước kinh sách từ chùa Vẽ về Phủ để phối thờ. Đây là một nghi lễ không thể thiếu trong lễ hội của Phủ Thượng Đoạn hàng năm, nhằm nhắc lại sự tích của thánh mẫu.

Ở bên cạnh những hoạt động tế lễ trang nghiêm, rước sách kính cẩn, lễ hội Phủ Thượng Đoạn còn tổ chức một số trò chơi dân gian như tổ tôm điếm, hát chèo, hát ca trù, hát chầu thánh mẫu,…thu hút đông đảo nhân dân và nhiều khách du lịch thập phương về dâng hương và tham dự lễ hội nơi cửa mẫu.

Với những nét văn hóa truyền thống độc đáo mang đậm dấu ấn lịch sử, ngày 21/01/1992 di tích Phủ Thượng Đoạn đã được Bộ Văn hoá Thông tin xếp thứ hạng di tích kiến trúc nghệ thuật theo Quyết định số 97/QĐ và trở thành một trong “tứ linh từ” thiêng liêng của huyện cổ An Dương.