Làng Diềm, hay còn được biết đến với cái tên thôn Viêm Xá, thuộc xã Hòa Long, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Đây là ngôi làng cổ mang đậm nét lịch sử, văn hóa truyền thống của vùng quê Kinh Bắc. Không chỉ vậy, nơi đây còn là cái nôi thủy tổ của những làn điệu dân ca quan họ nức tiếng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Hôm nay chúng ta cùng khám phá các điểm du lịch làng Diềm nổi bật nhất nhé.
Những điểm tham quan khám phá du lịch làng Diềm
1. Đình làng Diềm
Từ thủ đô Hà Nội, du khách đi theo quốc lộ 1B đến rồi rẽ trái, đi lên đê sông Cầu là sẽ đến được làng Diềm. Như bao làng quê truyền thống ở Việt Nam, đặt chân tới làng Diềm các bạn sẽ thấy ngay cổng làng phủ đầy rêu phong theo năm tháng. Không ai biết cổng được xây tự bao giờ, chỉ biết rằng các cụ nơi đây truyền lại cổng này có sau khi xây dựng đình làng. Cổng làng được xây theo lối cổng tam môn cổ (hay còn được gọi là tam quan) gồm 3 lối đi, một lối đi chính giữa to nhất và hai lối đi phụ hai bên. Cổng được xây bằng gạch vồ, với kết cấu hai tầng và có mái lợp. Trên cổng có đề 4 chữ “Vãng du hữu lợi” có nghĩa “qua làng là có lợi”. Bốn chữ đó như lời chào lịch sự với khách du lịch làng Diềm, thể hiện cốt cách của người đất Thủy tổ quan họ trọng tình, hiếu khách… Trên cùng là hình bức cuốn thư rộng mở với ô tròn chính giữa. Tại đây, du khách sẽ được tận hưởng không gian yên bình của làng quê với những hàng cây cổ thụ rợp bóng xanh mát bao quanh các kiến trúc đơn sơ, cổ kính.
2. Đền Cùng – Giếng Ngọc
Khu di tích đền Cùng – Giếng Ngọc nằm ngay dưới chân núi Kim Lĩnh. Đền thờ hai vị công chúa là Ngọc Dung công chúa và Thủy Tiên công chúa. Tương truyền đây vốn là những người có công đánh giặc cứu dân và giữ gìn giang sơn nên được người dân lập đền thờ tại đây. Điều đặc biệt là tại đền có một giếng Ngọc vô cùng linh thiêng. Đây là điểm đến vô cùng thu hút khách du lịch làng Diềm. Xung quanh giếng được xây thành cao khoảng 1,2 mét. Giếng được xây từ những khối đá lớn xếp chồng lên nhau, tạo ra 1 hang động lớn ở dưới tầng sâu nhất. Tầng này có độ sâu khoảng hơn 2 mét, được phân bậc bởi 4 cây gỗ lim to được lấy từ trên núi. Tầng thứ 2 được tạo thành bởi những tảng đá to nguyên khối xếp khít nhau thành 3 bậc. Không ai biết những tảng đá này được liên kết với nhau bằng gì, chỉ biết rằng chúng rất chắc chắn cho đến tận ngày nay. Tầng trên cùng của giếng được xếp bằng gạch tạo thành 9 bậc để tiện cho việc lấy nước của người dân.
Giếng Ngọc linh thiêng tại Đền Cùng
Nếu chỉ nhìn vẻ bề ngoài thì chiếc giếng trước cửa đền không có gì quá nổi bật. Tuy nhiên, khi nhìn vào giếng bạn sẽ thấy làn nước trong vắt nhìn được xuống tận lớp đá ong tự nhiên sâu thẳm dưới lòng giếng. Tương truyền đây là chiếc giếng không bao giờ cạn. Các cụ cao tuổi trong làng cũng kể lại rằng từ thủa cha sinh mẹ đẻ chưa thấy giếng cạn bao giờ. Bên trong giếng còn có ba ông cá thần tung tăng bơi lội. Gọi là cá thần bởi vì cá đã ở trong giếng rất lâu rồi, lâu đến mức chính các bô lão cũng chẳng biết có tự bao giờ..
Trong hồ có ba ông cá thần, nước trong xanh nhìn tận dưới đáy
Nước giếng Ngọc rất quý và thanh mát. Vì vậy du khách đến du lịch làng Diềm đề tới đây để được một lần thưởng thức hương vị nước giếng này. Để lấy nước, các bạn cần phải để giày, dép trên bờ và đi chân trần xuống lấy nước. Đặc biệt nước từ giếng có thể uống trực tiếp mà không cần phải đun sôi vì nước rất sạch. Chỉ cần một ngụm thôi là bạn sẽ thấy vị mát lành và ngọt tự nhiên của nước giếng. Theo người dân làng Diềm, nguồn nước này được lấy từ trong núi, thấm qua nhiều tầng đá ong nên mang một hương vị đặc trưng không nơi sánh được. Cũng bởi quý giá vậy mà người làng Diềm thường chỉ lấy nước giếng Ngọc về để pha trà đãi khách quý, hay nấu rượu dùng trong các dịp trọng đại.
Rất nhiều du khách tới đây uống nước để lấy may
3. Đình Diềm
Đình Diềm được xây dựng vào năm Nhâm Thân 1692. Đình được xây dựng theo kiểu chữ công Hán tự trên nền đất cao bề thế. Hình ảnh đầu tiên gây ấn tượng với du khách là tòa đại đình 4 mái, đao cong nằm chỉnh tề ngay đầu làng. Khu vực tiền tế gồm 5 gian, dài 17,5m rộng 14,9m, chuôi vồ dài 6,8m, rộng 9,m. Đi vào bên trong đình là một không gian thoáng đãng, rộng lớn và bốn cây cột cái với chu vi lên tới 2,14m.
Đình Diềm bề thế mang phong cách nhà ba gian hai chái cổ kính
Từ xa xưa đình Diềm đã được xếp hạng vào loại lớn và đẹp nhất nhì trong vùng với nghệ thuật kiến trúc và trạm khắc vô cùng tinh tế. Đình Diềm xưa khá bề thế với ba gian hai chái khép kín tạo thành một thể thống nhất và hài hòa. Nhưng sau này do chiến tranh tàn phá, nhiều kiến trúc độc đáo đã bị phá huỷ hoàn toàn khiến cho hiện tại đình chỉ còn 1 gian 2 chái. Cũng chình vì vậy mà nơi đây vẫn lưu truyền câu ca dao: “Thứ nhất là đình Đông Khang, Thứ nhì đình Bảng, vẻ vang đình Diềm”. Năm 1964, đình Diềm đã vinh dự được Nhà nước công nhận danh hiệu di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia, thu hút rất nhiều khách đến du lịch làng Diềm.
Đây là điểm đến thu hút du khách đến khám phá, chụp ảnh
4. Đền thờ Thủy tổ quan họ
Nói đến làng Diềm Bắc Ninh là nói đến miền đất đã sinh ra những làn điều quan họ ngọt ngào. Đền thờ Thủy tổ quan họ chính là nơi thờ Đức Vua Bà, người đã có công xây dựng làng và sáng tạo ra khúc hát quan họ đó. Chính từ nơi đây, những câu quan họ đầu tiên đã cất lên đầy sâu lắng, lan tỏa ra khắp miền Kinh Bắc để rồi trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại. Sau khi bà mất, người dân làng Diềm tiếc thương lập đền và lấy mùng 6 tháng Giêng âm lịch làm lễ hội để tưởng nhớ công lao của bà. Đặc biệt, trong 49 làng quan họ Bắc ninh, chỉ duy nhất làng Diềm mới có đền thờ Thủy tổ Quan họ nên nơi đây được gọi là làng quan họ cổ. Người ta bảo rằng, đây là cái nôi của quan họ nên giọng hát người làng Diềm luôn có nét đặc biệt, hồn hậu mà lưu luyến đượm tình.
Cổng vào đền thờ Vua Bà Thủy tổ Quan họ
Đền thờ Thủy tổ quan họ tuy không lớn nhưng lại có ý nghĩa vô cùng đặc biệt với người dân nơi đây. Đền gồm ba khu vực chính gồm tiền tế, thiêu hương và hậu cung. Gian tiền tế có bức hoành phi mang bốn chữ “Vương mẫu giới phúc”, bên cạnh có ghi niên đại “Khải Định Giáp Tý (1924)”. Bức hoành này mang ý nghĩa “Vương mẫu ban phúc”. Hậu cung là nơi đặt bài vị và tượng của Đức Vua Bà. Nơi này chỉ mở cửa vào những dịp lễ tết quan trọng của làng. Tượng Vua Bà tọa trong thế an lạc, khuôn mặt đẹp hiền hậu, mang trên mình sắc thái người quan họ Kinh Bắc không thể nhầm lẫn với nơi khác.
Lễ hội Đền Vua Bà Thủy tổ Quan họ là lễ hội đặc sắc hấp dẫn thập khách tứ phương về thăm dịp đầu nămNgoài ra, đây cũng là nơi diễn ra lễ hội Đền thờ Vua Bà Thủy tổ Quan họ vào mồng 6 tháng Giêng âm lịch. Đây là một trong 4 lễ hội lớn nhất trong năm của làng Diềm cùng với Hội Chùa diễn ra ngày rằm tháng giêng, Hội Tát Giếng vào ngày 3 – 3 và Hội Đình ngày 6 – 8. Vậy nhưng hấp dẫn và thu hút đông đảo du khách thập phương nhất vẫn là ngày hội Đền thờ Vua Bà thủy Tổ với mong ước cầu cho mưa thuận gió hòa của người dân. Đền Vua Bà chính là nơi bắt đầu lễ hội cũng là điểm kết thúc cho đám rước truyền thống xung quanh làng Diềm. Bên cạnh đó trong lễ hội cũng có rất nhiều các trò chơi vô cùng thú vị mà bạn không nên bỏ lỡ trong chuyến du lịch làng Diềm hấp dẫn.
Nguồn: Sưu tầm internet.