CHÙA KHÚC TOẠI Ở ĐÂU?
Bắc Ninh là một địa điểm du lịch tại Thành phố Bắc Ninh (Tỉnh Bắc Ninh thuộc vùng Đồng Bằng Sông Hồng). Cách thức trung tâm Tỉnh Bắc Ninh khoảng 3 km.
Chùa Khúc Toại tọa lạc ở gần đường Đường Đê, xã Khúc Xuyên, cách thức trung tâm thành phố Bắc Ninh khoảng 2km về phía Tây. Đình Khúc Toại rất được xây dựng từ lâu đời, nhưng đến thời Nguyễn được trùng tu và mở rộng với qui mô to. Trên câu đầu của tòa Tiền tế còn nguyên dòng chữ Hán ghi khắc năm trùng tu “Duy Tân Quý Sửu niên” (1913). Đình chùa Khúc Toại không những có cảnh sắc xinh, mà còn nổi bật với những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống và nghệ thuật.
Địa điểm: Đường đê, Khúc Xuyên, Bắc Ninh
NHỮNG CÂU CHUYỆN VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG VÀ LỊCH SỬ CỦA CHÙA KHÚC TOẠI VẪN ĐƯỢC LƯU TRUYỀN
Nổi biệt là quả chuông đồng cổ nhất xứ Kinh Bắc ghi tên chùa với niên đại Phúc Thái 6 năm 1648. Thân chuông khắc chữ Hán bài Tự kể về những danh lam cổ tích như tháp Báo Thiên, chùa Quỳnh Lâm, tháp Phổ Minh, chùa Phả Lại cùng bài Minh ca ngợi quê nhà Khúc Toại trù phú.
Hàng năm, tại đây giới thiệu hội đình ngày 6 tháng giêng âm lịch, hội chùa giới thiệu muộn hơn, vào ngày 14 tháng giêng âm lịch, tập trung những hội quan họ nổi tiếng xứ Kinh Bắc. Du khách thập phương dành thời gian ghé thăm những nơi đến tâm linh trong lòng Bắc Ninh và thưởng thức những món ngon quyến rũ của địa phương này.
KHÁM PHÁ , LỊCH SỬ CHÙA KHÚC TOẠI
Tọa lạc giữa cái nôi lịch sử văn hóa truyền thống, Khúc Toại từ lâu đã nổi tiếng trong dân gian là làng nghề mộc gia dụng với câu “Mã Đông Hồ, đồ làng Chọi”. Đó còn là làng quan họ gốc với những liền anh, liền chị nổi tiếng tài hoa, thanh lịch… Song bề dày lịch sử, văn hiến của Khúc Toại đã được kết tinh và tỏa sáng ở quần thể di tích đình, chùa cổ kính của làng. Đình chùa Khúc Toại tọa lạc liền kề nhau thành một quần thể di tích cổ kính thâm nghiêm giữa làng, mặt hướng phía đông nam: Phía trước là ao hồ và cánh đồng rộng to bốn mùa lúa màu tươi tốt.
Ngôi chùa Diên Phúc còn bảo lưu được nhiều cổ vật quí hiếm: Hệ thống tượng Phật thời Lê, Nguyễn; tượng Tiến sĩ Nguyễn Thượng Nghiêm; bia đá, khánh đá, cây hương đá; tính chất là chuông đồng ghi tên chùa với niên đại “Phúc Thái 6” (1648) và đây là một trong những quả chuông cổ nhất của việt nam.
Trên thân chuông ghi khắc chữ Hán bài Tự kể về những danh lam cổ tích của việt nam như: Tháp Bảo Thiên, chùa Quỳnh Lâm, tháp Phổ Minh, chùa Phả Lại và những báu vật thuộc “An Nam tứ khí” của những danh lam cổ tích trên; còn ghi khắc bài Minh ca ngợi quê nhà Khúc Toại trù phú và văn hiến.
Đình Khúc Toại rất được xây dựng từ lâu đời, nhưng đến thời Nguyễn được trùng tu và mở rộng với qui mô to. Trên câu đầu của tòa Tiền tế còn nguyên dòng chữ Hán ghi khắc năm trùng tu “Duy Tân Quý Sửu niên” (1913). Đây là công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo và tiêu biểu của thời Nguyễn còn bảo lưu đến ngày nay.
Tòa Đại đình có bình đồ kiến trúc kiểu “tường chữ Đinh mái chữ Công” với những lớp mái đao cong uốn lượn duyên dáng bên bến nước, dòng sông. Bộ khung đình được dựng bằng gỗ lim trang trí lộng lẫy và nghệ thuật chạm khắc được tập trung ở tòa Tiền tế.
Những nghệ nhân xưa của làng nghề Khúc Toại bằng nhiều thủ tháp nghệ thuật: Chạm nổi, chạm lộng, chạm thủng, chạm kênh bong đã thể hiện tài năng sáng tạo của tớ ở ngôi đình. Trên những bộ phận kiến trúc như: vì nóc, con rường, cốn, đầu dư, kẻ, bảy đều được chạm khắc trang trí. Tòa tiền tế có 2 vì nóc gian giữa kết cấu “chồng rường” và đầu những con rường đều được chạm nổi hoa lá với nét chạm phóng khoáng. Những gian bên có vì nóc kiểu “ván mê” được chạm nổi đầu rồng mặt hổ phù với mặt lồi to, mũi nở, râu dài, bờm và tóc bay dựng ngược dữ tợn.
Hình tượng rồng mặt hổ phù nhằm tôn lên vẻ uy nghiêm linh thiêng của ngôi đình. Những đầu dư chạm đầu rồng ngậm ngọc với nét chạm điêu luyện. Gian giữa có hai kẻ phía trước được tạo hình là hai con rồng to với đầy đủ những cụ thể đầu, thân, đuôi; nhưng lớp vẩy trên mình rồng lại làm những cụm hoa lá nở rộ. Hai bảy hiên gian giữa chạm nổi hình rồng bán thân đang cuộn mình trong những đám mây chầu vào đình.
Còn những đầu bảy khác chạm nổi rồng lá. Nổi biệt bức cửa võng gian giữa được chạm với nhiều đề tài của đạo nho, đạo lão, đạo giáo như: Lưỡng long chầu nguyệt, long giáng, phượng vũ, long mã đồ thư, bát bửu… Nghệ thuật chạm khắc của đình Khúc Toại không những thể hiện tài năng của những nghệ nhân xưa, mà còn gửi gắm những mơ ước về một xã hội hưng thịnh, no ấm.
Song song với giá trị kiến trúc điêu khắc, đình Khúc Toại còn bảo lưu được nhiều cổ vật quý giá như 20 đạo sắc phong của những triều vua cho người được thờ là Thánh “Tam Giang”, những thánh “Quý Minh”, “Trung Huệ”, “Đống Vinh” (đạo có niên đại sớm nhất là 1730, đạo có niên đại muộn nhất là 1924), 3 bia đá có niên đại Bảo Đại 3 (1928) cho biết về việc trùng tu đình vào thời Nguyễn; nhiều đồ thờ tự cổ quý như hương án, sập thờ, kiệu thờ, siêu đao, bát bửu, kiệu bát cống là những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc của thời Lê, Nguyễn.
Sát bên những giá trị nổi bật về kiến trúc điêu khắc và cổ vật, đình chùa Khúc Toại còn tồn tại giá trị to về lễ hội truyền thống. Hàng năm hội chùa ngày 14 tháng Giêng và hội đình ngày 6 tháng Giêng là những hội “quan họ” nổi tiếng của xứ Kinh Bắc. Quần thể di tích đình chùa Khúc Toại với những giá trị to nhiều mặt về kiến trúc điêu khắc, cổ vật, lễ hội không những là nét văn hiến đặc sắc của một làng nghề từng nổi tiếng trong dân gian, mà đã góp phần làm nên nét văn hiến tiêu biểu của quê nhà Bắc Ninh.
KẾT LUẬN
Trên đây là một số kiến thức và kinh nghiệm du lịch Chùa Khúc Toại tại Thành phố Bắc Ninh – Tỉnh Bắc Ninh. Vì mỗi người mỗi một cách thức nhìn nên bài viết không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ quý đọc giả để chúng ta cùng chia sẻ trình bày được nhiều kiến thức, kinh nghiệm hơn. Trân trọng cảm ơn!
Nguồn: Sưu tầm internet.