Đặc điểm: Trong kháng chiến chống thực dân Pháp đây là căn cứ địa kháng chiến, vùng trọng điểm trong các kế hoạch tấn công lên Việt Bắc của thực dân Pháp Thu – Đông năm 1947.
Bạch Thông là mảnh đất anh hùng, nơi đã diễn ra nhiều trận đánh kiên cường, anh dũng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, như trận Phủ Thông. Đã 65 năm đã trôi qua, trận công đồn Phủ Thông vẫn là dấu ấn không thể mờ phai trong trang sử hào hùng của quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
Nhằm đánh bại kế hoạch chiếm đóng và bình định của thực dân Pháp, quân ta đã đặt mục tiêu phải mở một trận đánh lớn vào Đồn Phủ Thông. 17 giờ 30 phút 25/7/1948, trận đánh bắt đầu. Pháo binh, súng cối của ta bắn dồn dập vào đồn, diệt một số địch, phá vỡ một số đoạn tường. Sau ít phút đầu hoang mang, địch phục hồi lại thế phòng ngự, chống trả quyết liệt, tập trung hoả lực súng máy, súng cối ngăn chặn các đơn vị vào sau, có một số đồng chí hy sinh, bị thương. Nhưng người trước ngã, người sau xông lên, kiên quyết tiến công. Ta chiếm được lô cốt đầu cầu, bọn địch bị thương vong bỏ chạy lùi vào trong.
Theo được biết Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đánh giá: “Chiến thắng Phủ Thông là trận đầu tiên của bộ đội ta tiêu diệt đại đội tăng cường tinh nhuệ của Pháp phòng ngự với công sự vững chắc. Chiến thắng đã mang lại niềm tin và kinh nghiệm, có cống hiến lớn cho bộ đội ta tiến công lên con đường đánh công kiên, đặc biệt là chiến dịch Giải phóng biên giới và trong chiến dịch Điện Biên Phủ, nói chung trong cả 30 năm kháng chiến”.
Ngày 27/3/1998, đồn Phủ Thông được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là di tích lịch sử. Ngày 01/6/1999 nhân dân và lực lượng vũ trang nhân dân thị trấn Phủ Thông vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Đây là một địa danh không nên bỏ qua khi đi du lịch Bắc Cạn.
Nguồn: Sưu tầm internet.