Đình Chùa Bia Bà La Khê Hà Nội nằm ở Làng La Khê xưa, nay là phường La Khê, quận Hà Đông, là làng Việt cổ, đất dệt the cổ xưa và khoa bảng đình đám, là một trong “tứ danh hương Mỗ – La – Canh – Cót” còn giữ được nhiều di tích văn hóa truyền thống độc đá
Đình – Chùa – Bia Bà La Khê được xây dựng từ đầu thế kỷ 17. Gồm Đình và 2 chùa Diên Khánh, Phúc Khê cùng phía trong một quần thể di tích đã được công nhận Di tích lịch sử văn hóa truyền thống non sông vào năm 1989.
GIỚI THIỆU VỀ ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ HÀ NỘI
Ngôi đình Bà La Khê được xây dựng ở giữa khu dân cư, xung quanh có hệ thống tường bao, phía trước là một ao rộng tạo nên sự thoáng mát, cũng là Vị trí tụ thủy tụ phúc. Đình có mặt bằng rộng nên hiện diện nhiều công trình như cổng đình, nhà Tiền tế, Trung cung,Hậu cung.
Theo truyền thuyết, đình La Khê thờ hai vị Thiên thần: Hoắc Diện đại tướng quân và Tiên Thiên Bảo Hoa công chúa.
Đình La Khê có niên đại đầu thế kỷ 17, đến thế kỷ thứ 18 được tu bổ lớn, song trải qua thời gian dài đã có rất nhiều nhiều sự chỉnh sửa. Đình có hình thức trang trí dễ chơi, thiên về bào trơn đóng bén đấu vuông, không có nhiều hoa văn. các bức tường, cột hiên được xây bằng gạch Bát Tràng miết mạch lớn, đầu hồi bít đốc. đó chính là kiến trúc dùng vôi vữa là chính, thường gặp ở thời Nguyễn.
Hiện giờ, đình La Khê lưu giữ khá nhiều di vật quý, Trong đó có những di vật có giá cả đc tạo tác công phu, tinh tế như án giang, hương án, kiều, hoành phi, câu đối, long ngai bài vị. Trong đình (tòa Trung cung) có hai cỗ long ngai, bài vị của Đức Ông and Đức Bà. Ngoài ra còn tồn tại một tấm bia thờ 10 vị Tổ sư nghề dệt the. Đình đã được những triều vu từ thời Lê đến thời Nguyễn ban 28 đạo sắc phong. Nhà Nguyễn đã ban sắc 10 vị Tổ nghề the là “Dực Bảo tôn thần”.
Đình La Khê đã đc Bộ văn hóa & Thông tin (nay là Bộ văn hóa, Thể Thao and Du lịch) xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1998.
Chùa Bà La Khê: Chùa mang tên chữ là Diên Khánh tự, thuộc phường La Khê, quận Hà Đông. Chùa xây dựng từ đời Lý. Đó chính là một ngôi chùa đình đám trong vùng với vẻ đẹp mà ít có ngôi chùa nào có đc. Chùa đc thành lập trên nền đất cao, khang trang, sáng sủa, kết cấu chắc chắn, mặt quay chính về hướng nam nhưng hơi chếch tây một vài độ, các công trình chủ yếu gồm Tam quan, Tiền đường, Thượng điện.
Trong chùa còn giữ lại nhiều di sản quý hiếm của dân tộc như: cụm văn bia từ đời Lê, chuông đồng đúc từ thời Cảnh Thịnh thứ 2, trên mặt chuông có khắc bài minh nổi tiếng của tiến sỹ Ngô Trọng Khuê (tức Ngô Duy Viên), có nhiều tượng phật quý hiếm niên đại rải rác từ đời Trần, đời Lê Sơ cho đến đầu thế kỷ 20 như: pho đức giáo chủ Bổn Sư bằng đá, đấy là pho tượng có giá trị cao về nghệ thuật đời Lý, kế thừa nghệ thuật Gandara, đc được đứng thứ 2 sau pho tượng ở Hà Bắc và nhiều pho tượng bằng gỗ có niên đại từ thời Mạc trải dài đến đầu thế kỷ 20.
Bia Bà La Khê: còn đình đám với tín ngưỡng dân gian Bia Đức thánh Bà – địa chỉ thờ bà Trần Thị Hiền con gái cụ đô lục sĩ, dũng quận công Trần Chân. Bà là đệ nhị vương phi, vợ vua Mạc Đăng Doanh. Bà vừa xinh đẹp dịu dàng vừa đức thục đoan trang. Lúc còn sống Bà hay giúp sức người nghèo khổ, hướng dẫn người dân phương pháp làm ăn, mở mang nghề dệt… Trước khi mất Bà trao lại toàn bộ ruộng vườn, tài sản cho nhân dân.
Năm Canh Tuất (1538) Bà đã yên nghỉ vĩnh hằng tại cánh đồng Vang – Vị trí mảnh đất quê nhà. Tương truyền Bà rất linh thiêng, hay hiển linh tiếp tục bổ trợ mọi người, nên tư đời này sang đời khác trải qua hơn 550 năm, Vị trí thờ phụng Bà được nhân dân Quanh Vùng sùng kính, nghi lễ trang nghiêm.
Nhớ ơn công đức của Đức Bà nhân dân đã lập đền thờ Bà tại cổng làng. Năm 1982 dân làng La Khê đã rước tấm Bia về khu di tích La Khê để thờ phụng
LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ HÀ NỘI
Đình làng La Khê thành lập từ đầu thế kỷ XVII and đại trùng tu vào thế kỷ XVIII. Trong cung cấm có thờ Nhị vị thành hoàng: Hắc Diện đại vương Thiên Tiên Bảo Hoa công chúa. Tương truyền đấy là hai vị thần đã giúp dân trừ ác and đào ngòi nối sông Nhuệ với sông Đáy ở chỗ làng Vạn Phúc để vùng đất này trở nên trù phú. Con ngòi đó về sau được đặt tên là Phúc Khê (suối Phúc), ngôi chùa xây ven bờ bên kia cũng mang tên Phúc Khê Tự, dân quen gọi là chùa Ngòi.
Tại đình còn có ban thờ bia Bà và bia Thánh sư là hai di vật lịch sử văn hóa quý giá. nội dung văn bia Thánh sư ghi công tích của 10 người Trung Hoa mang những họ Lý, Trang, Trần, đã sang dạy dân làng La Khê làm nghề dệt the lụa vào thời nhà Minh. Đến thế kỷ XIX triều đình nhà Nguyễn đã sắc phong thêm cho những vị tổ nghề đó chính là “Dực Bảo Tôn Thần”.
Nội dung bia Bà ghi sự tích một hoàng phi của vua Mạc Thái Tông (1530—1540). Bà tên thật là Trần Thị Hiền, sinh vào mùa xuân năm 1511 tại làng La Ninh xuất thân từ một hộ gia đình nhiều đời có người làm quan trong triều Lê sơ. Thân phụ bà là Đô lực sĩ Thiết sơn bá Trần Chân . Năm 1527 đời vua Mạc Thái Tổ, bà mới 16 tuổi đã đc chọn làm phi cho thái tử Mạc Đăng Doanh. Năm 1530, thái tử nối ngôi, bà vào ở Đệ nhị cung.
Năm 1532 bà sinh đc hoàng tử (thứ 05 trong triều). Sau đó bà bị bệnh hậu sản, năm 1538 phải về quê motel dưỡng, tuy có những ngự y chạy chữa tận tình song vẫn không khỏi và qua đời mùa đông năm ấy ở tuổi 28. Vua vô cùng thương tiếc, cho an táng trọng thể tại cánh đồng Đa Bang. Năm 1539 quan Tả Thị lang Bộ Lễ Nguyễn Tiến Thanh & Hiệu lý Viện Hàn lâm Bùi Hoằng đã đồng soạn văn bia cho lăng mộ bà.
Bia Bà trải gần bốn thế kỷ đứng ở ngoài đồng, đến mùa xuân 1913 mới bị đổ do đất lún. Một người không rõ tên tuổi lên văn bia và đưa vào cuốn thần phả của làng. Ít lâu sau bia đc dựng như cũ. Đến thập niên 1980 bia lại đổ, dân làng mang lại sân đình. Theo nguyện vọng của nhân dân, Ban quản lý di tích làng La Khê đã hưng công dựng đền thờ Bà ở ngay ở bên phải sân đình, đặt bia vào trong.
KIẾN TRÚC CỦA ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ HÀ NỘI
Trải qua nhiều thế kỷ đầy chiến tranh & biến động cộng đồng, ngôi đình La Khê không còn nguyên vẹn. bề ngoài thiết trí xưa kia khá dễ chơi, thiên về bào trơn đóng bén đấu vuông, không có nhiều hoa văn. các bức tường, cột hiên đc xây bằng gạch Bát Tràng miết mạch to, đầu hồi bít đốc. đây là kiểu kiến trúc chủ yếu dùng gạch và vôi vữa, thường gặp ở thời Nguyễn.
Năm 1997 dân làng La Khê khởi công trùng tu tòa đại bái 7 gian, năm 2002 lại tiếp tục sửa sang hai tòa trung cung and hậu cung. Tòa đại bái and trung cung xây theo hình chữ “Nhị”, toà hậu cung có cấu tạo hình chữ “Đinh”. tất cả nội thất đều đc trang hoàng bùng cháy.
Khuôn viên của đình La Khê ngày nay rộng khoảng 8000m2, những sân đều lát gạch đỏ. Ngôi đình nhìn thẳng qua dải sân về một nguyệt hồ ở hướng nam với hàng lan can đá xung quanh, các tượng linh thú soi bóng trên mặt nước.
Du khách từ đường làng bước vào cổng nghi môn rồi đi theo con ngõ rộng ven hồ này qua phương đình sẽ đến một sân dài, trước mặt là tam quan nội, toà đại bái của đình, ở bên phải sân có chùa Diên Khánh. Đền bia Bà ở bên trái, toà tiền tế 5 gian được xây kiểu 02 tầng 8 mái, phía trước cũng để mở rất thoáng như kiến trúc chung của đông đảo khu đình. Toà tiền tế, trung cung và hậu cung tọa lạc song song theo hình chữ “Tam”. cách thức một khoảng sân ở cả hai phía bên cạnh hông ngôi đền là dãy nhà Giao hàng du khách & tín đồ tới thăm.
ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ CÓ THẬT SỰ LINH THIÊNG KHÔNG?
Đình Bia Bà nổi tiếng linh thiêng. Vào những ngày đầu năm mới hay mùng Một – ngày Rằm hàng tháng luôn tấp nập người đi lễ. Từ cổng vào có gần chục chiếc lán gắn biển “viết sớ thuê” và có những người phụ nữ già làm nghề khấn thuê. Trong những ngày đầu năm mới, khách thập phương đến đây chiêm bái rất đông. Mâm lễ dâng lên được soạn tùy tâm từng người nhưng chủ yếu là các lễ chay như hương, hoa tươi, bánh, quả chín, trầu cau và một ít tiền lẻ. Họ cầu xin Thánh Bà sức khỏe, bình an, may mắn, cầu tài cầu lộc, thăng quan tiến chức, thi cử đỗ đạt, mua nhà rồi lại bán được nhà, trúng hợp đồng làm ăn… và chủ yếu cầu xin trong việc làm ăn. Ai gieo được một đồng xấp đồng ngửa đều rất phấn khởi.
Nhiều người ta tin rằng, những lời nguyện cầu ở đền Bia Bà thật sự linh ứng. Theo người dân La Khê, Thánh Bà khi xưa là người chỉn chu, lo lắng, quản lý mọi việc trong cung để Nhà vua yên tâm chinh chiến khắp nơi. Xuất phát từ đây, trong dân gian đã nảy sinh tín ngưỡng cầu lộc Thánh Bà, mong được thuận lợi trong việc làm ăn buôn bán. Hàng năm, nhiều chủ doanh nghiệp, cửa hàng buôn bán làm ăn phát đạt đã quay lại đình phát tâm công đức báo đáp.
Thực – hư về sự linh ứng của lời cầu nguyện tại đình Bia Bà song lời đồn cứ duy trì theo thời gian khiến cho Bia Bà trở nên linh thiêng, được giới làm ăn tìm đến nhiều hơn. Từ khi Bia Bà được đưa về sân đình La Khê, lượng người đến lễ cầu lộc ngày càng đông. Vào các dịp Rằm tháng Bảy, trước Tết Nguyên đán và nhất là sau Tết, mọi người đến lễ và chiêm bái đình Bia Bà rất đông với mong muốn có một năm mới “vạn sự như ý”.
Đến với La Khê, du khách không chỉ được chiêm bái những di tích lịch sử – văn hóa của địa phương mà còn có những trải nghiệm thú vị trong cuộc hành hương về quá khứ. Sự thâm nghiêm cổ kính của đình Bia Bà và sự linh ứng của lời nguyện cầu phát tài phát lộc đã thu hút nhiều người đến đây. Năm 1998, đình Bia Bà – La Khê đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật.
CÁCH DI CHUYỂN ĐẾN ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ
Các bạn có thể đến Đình – Chùa – Bia Bà La Khê thông qua các tuyến xe buýt này: 105, 27, BRT01.
GIÁ VÉ THAM QUAN ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ
Khi muốn đến tham quan Đình – Chùa – Bia Bà La Khê thì hoàn toàn không tốn phí đối với bất kỳ ai
THỜI GIAN MỞ CỬA ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ
Đình – Chùa – Bia Bà La Khê mở cửa cả ngày, nếu muốn đến đây tham quan thì bạn có thể đến bất cứ lúc nào.
TỔNG HỢP MỘT SỐ CHÚ Ý KHI THAM QUAN ĐÌNH CHÙA BIA BÀ LA KHÊ
- Đi lễ chùa phải ăn mặc giản dị, sạch sẽ. Không mặc váy ngắn, quần cộc, áo hở lườn hở nách để không phạm giới uế tạp Phật đường, vừa phạm giới bất kính.
- Không để trẻ em chạy loạn nghịch ngợm ngồi hoặc nằm trong Phật đường.
- Không tùy tiện khạc nhổ… quanh khu vực Phật điện, tam bảo.
- Không tự ý sử dụng hoặc lấy những đồ đạc bất kỳ của chùa về nhà làm của riêng.
- Vào Phật đường, tam bảo không nên đi giày dép, nhai trầu, hút thuốc.
- Nên tắt điện thoại hoặc để rung trước khi vào chùa, đặc biệt là chuẩn bị thắp nhang, thờ cúng.
- Không bẻ cành hái hoa.
- Không cắm hương bừa bãi vào bồn hoa, chậu cảnh.
Nguồn: Sưu tầm internet.